Jeśli jesteś rodzicem lub pedagogiem, z pewnością wiesz, jak trudno jest jednocześnie wychowywać i wspierać dziecko, zachowując równowagę pomiędzy miłością, empatią oraz koniecznością stawiania granic. To naprawdę trudna sztuka, z którą mierzy się większość opiekunów.
Wielu osobom słowo dyscyplina kojarzy się z rygorem, surowymi karami, a nawet przemocą. Jednak ma ono także inny wymiar — zdecydowanie bardziej pozytywny. I to właśnie ten temat chcemy przybliżyć Ci w dzisiejszym wpisie.
Dowiesz się, czym jest pozytywna dyscyplina, jakie są jej zasady i kiedy oraz jak możesz ją wdrożyć zarówno w grupie przedszkolaków, wśród uczniów, jak i w domu, wychowując własne dzieci.
Czym jest pozytywna dyscyplina?
Pozytywna dyscyplina to podejście do wychowania dzieci, które opiera się na budowaniu zdrowej relacji, nauczaniu przez doświadczenie oraz tworzeniu atmosfery opartej na szacunku, empatii i współpracy. Głównym celem pozytywnej dyscypliny jest nie tylko kontrola i kierowanie zachowaniem dziecka, ale też uczenie go umiejętności samoregulacji, odpowiedzialności oraz zdolności do rozwiązywania problemów.
Podejście to można zastosować w rodzicielstwie i w nauczaniu, czyli sprawdza się zarówno w domu, jak i w placówkach edukacyjnych.
Sam termin pozytywnej dyscypliny wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych. Został spopularyzowany ponad 40 lat temu przez Jane Nelsen, doktor psychologii, która wydała na jej temat książkę pt. Pozytywna Dyscyplina, opartą m.in. o założenia nurtu psychologii indywidualnej Alfreda Adlera.
Zasady pozytywnej dyscypliny
Szacunek i empatia
Pozytywna dyscyplina opiera się na szacunku dla dziecka jako jednostki oraz zdolności zrozumienia jego uczuć i potrzeb.
Nauczanie przez doświadczenie
Zamiast karać, pozytywna dyscyplina stawia na nauczanie. Dzieci uczą się konsekwencji swoich działań, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych. To pomaga im zrozumieć, dlaczego pewne zachowania są pożądane, a inne nie.
Samodzielne rozwiązywanie problemów
Zamiast narzucania rozwiązań, dorośli pomagają dzieciom rozwiązywać problemy samodzielnie. To rozwija umiejętność samodyscypliny i samoregulacji.
Współpraca
W pozytywnej dyscyplinie ważna jest współpraca między dorosłymi a dziećmi. Rodzice i nauczyciele angażują się aktywnie w dialog i rozważają potrzeby i uczucia dzieci.
Ustalanie granic
Choć pozytywna dyscyplina promuje szacunek i współpracę, nie oznacza to braku granic. Dzieci wciąż potrzebują jasnych i konsekwentnych zasad, które są ustanawiane w sposób pozytywny i szanujący godność dziecka.
Nagrody i kara
Pozytywna Dyscyplina nie polega na nagradzaniu i karaniu, jak tradycyjne metody wychowawcze. Zamiast tego, skupia się na nauczaniu i wzmacnianiu pożądanych zachowań, co często wyklucza potrzebę stosowania kar.
Jak wdrożyć pozytywną dyscyplinę wśród dzieci lub we własnym domu? 10 kroków na start
Zacznijmy od tego, kiedy można zacząć wdrażać pozytywną dyscyplinę wśród dzieci — w jakim dokładnie wieku? Tutaj nie ma jednoznacznych wytycznych. Taki sposób wychowawczy jest odpowiedni zarówno dla dzieci w wieku przedszkolnym, poczynając od 3 do 6 lat, jak i dzieci w wieku wczesnoszkolnym.
Pozytywna Dyscyplina jest podejściem elastycznym, które można z powodzeniem dostosować do potrzeb i poziomu rozwoju dzieci w różnym wieku.
Jakie kroki należy wykonać na początku, aby wdrożyć pozytywną dyscyplinę?
- Na dzień dobry należy zrozumieć założenia pozytywnej dyscypliny (czyli jesteś w dobrym miejscu).
- Zadbaj o wzmocnienie relacji między Tobą a dzieckiem. Kluczem może być wspólne spędzanie czasu, rozmowy, słuchanie.
- Określ jasne i zrozumiałe zasady oraz oczekiwania. Wspólnie z dziećmi ustalcie, co jest akceptowalne i nieakceptowalne zachowanie.
- Ucz się aktywnego słuchania. Zadawaj pytania, okazuj zrozumienie i empatię wobec uczuć dziecka. Daj mu przestrzeń do wyrażania swoich myśli i emocji.
- Zamiast kar i nagród, pozwalaj dzieciom doświadczać konsekwencji swoich działań. Pomóż im zrozumieć, dlaczego pewne zachowania są korzystne, a inne nie.
- Kiedy pojawiają się problemy lub konflikty, zachęcaj do wspólnego szukania rozwiązań. Daj dzieciom możliwość samodzielnego rozwiązywania problemów.
- Wzmacniaj pozytywne zachowania i osiągnięcia. Pochwalaj i doceniaj wysiłek i postępy dzieci.
- Nie oczekuj natychmiastowych rezultatów, a raczej pracuj nad długofalowymi celami. Pozytywna dyscyplina wymaga czasu i cierpliwości.
- Pomagaj dzieciom rozwijać umiejętność kontrolowania swojego zachowania. To umożliwia im samodzielną regulację zachowań.
- Nie zapominaj, że pozytywna dyscyplina to także ciągły rozwój dorosłych. Nastaw się na naukę i doskonalenie swoich umiejętności w zakresie wychowania i komunikacji z dziećmi.
Jeśli chcesz zgłębić temat pozytywnej dyscypliny i dowiedzieć się, jak ją wdrażać w praktyce, podczas codziennych czynności i kontaktu z dzieckiem (lub dziećmi, jeśli jesteś pedagogiem) — dołącz do bezpłatnego szkolenia pt. Jak wprowadzać pozytywną dyscyplinę w przedszkolu i szkole?, który odbędzie się 18 stycznia 2024 r. Wystarczy zarezerwować swoje miejsce.
